"Bu memleket kolay kazanılmadı" turu

Alagöz ve Malıköy: Alagöz, savaşın yönetildiği yer. Karargâh. Savaşın kaderinin çizildiği yer. Malıköy biraz farklı. Bir tren istasyonu. Aslında istasyondan çok öte. O da savaşın kaderine dokunmuş. Anadolu’dan cephane ve yiyecek hatta tüm ihtiyaçlar taşınmış. Vagon, vagon yaralılar Ankara’ya gönderilmiş. Kimi gönderilememiş, burada şehit olmuş. Bugünlerde unutuyor gibiyiz ama savaşı Başkomutan dahil herkes “Melhâme-i Kübrâ” yani “Büyük Kan Seli” diye tanımlamış… Demiryolları denilince ilk gelen isim Behiç Bey, diğer bölgelerdeki traversleri sökmüş, tahrip edilmiş rayları kesmiş, 6 ayda yapılamaz köprüleri tamir edip kullanışlı hale getirilmiş. Bütün erkekler silâh altında, kadınlarla çalışmış. Mustafa Kemal Paşa, 10. yıl marşındaki“Yurdun her bir tepesinde dumanlar tütüyor” mısraını onun için değiştirmiş;“Demir ağlarla ördük ana yurdu dört baştan”… O günlerde kullanılan bir avuç lokomotiften ikisi burada. Müze’de gezinti “Bu memleket kolay kazanılmadı turu” gibi...

İkinci Tayyare Bölüğü burada. Bölük ama varlığı 1 uçak! İlerleyen günlerde 1 Yunan uçağı ele geçirilmiş. Bölüğün uçak sayısı ikiye katlanmış! Tüm hava gücümüzün inip kalktığı pist burada. Karşı cephenin uçak sayısı 20. Fark, Sakarya’nın karada verilen destansı mücadelesinin, havada da gerçekleştiğini anlatıyor... Bu iki uçak, cephe uzunluğu 120 kilometreye ulaşan, böylece dünyanın en uzun cephesi rekoru kırılan bu savaşta, 40 sorti yapar. Düşmanın tüm hareketini tespit eder... O iki uçak, aslına uygun yapılmış. Burada. “Bu memleket kolay kazanılmadı turu” devam ediyor…

Malıköy’ün heykelleri:

Bir de heykeller var. Mustafa Kemal Paşa’nın meşhur pozu. Üstü biraz bol, paçaları dizden aşağısı ayağa kadar dar ve alt kısmı düğmeli, külot pantolonlu. Dize kadar tozluklu. Çizme sanmıştım ama değilmiş. Ayakkabılı. İki eli cebinde. Düşünceli… Diğer heykelde analar temsil edilmiş. Sırtında cephane. Ağır iki elle taşıyor. Yanında çocuğu. Elinden bile tutamıyor. Top mermisi ağır. İki elle taşıyor... Bir diğer heykelde yaşlı bir amca, yaralıya yürümesinde yardım ediyor... Diğer heykelde 3 asker var. İkisi yaralı. Oturuyorlar. Birinin hali yok ama tüfeğini bırakmıyor. Diğerinde tüfek yok, sol ayağının da yarısı yok…

Heykeltıraş Aslan Başpınar:

“Bu memleket kolay kazanılmadı turu” demiştim ya hani, anlattığım heykellerle bunu anlatan kişi Heykeltıraş Aslan Başpınar. Heykelle dolu bir yaşamı, köyünde çamurdan yaptıklarıyla başlamış. Atölyesi Ostim’de. Türkiye’nin dört yanına gönderdiği veya göndereceği eserlerinin birer küçük kopyası, atölyenin her köşesinde. Çok düzgün yerleştirilmiş. Atölye deniyor ama bence tam bir güzel sanatlar müzesi.

“Düzenli olmazsam çalışamam” diyor. Bir bölüm çok özel; bu yazıda kısaca anlatmaya çalıştığım heykeller, Malıköy Tren İstasyon Müzesi’nin heykelleri, burada toplanmış. Tam bir göz ziyafeti!

Eylül, Sakarya Meydan Muharebesi’nin zafer gününün kutlandığı ay. Sayacaklarımın hepsi, sayamadıklarımla Polatlı’da. Şehitlik, Malıköy, Alagöz ve merkezdeki müzeler, Duatepe başta olmak üzere destan yazılan tepeler, mevziler, köprüler, anıtlar ve heykeller… Mitolojik öykü zengini Midas’ın Friglerinden hatıra tümülüs, müze ve ünlü başkentleri Gordion... Yorgunluğunuzu giderecek yöresel tatlar...

İsterseniz, Polatlı Belediyesi Tarihi Alanlar Tanıtım Merkezi’nden (POTA) yardım isteyebilirsiniz. Ücretsiz rehberlik hizmeti, kitapçık, harita veriyor. POTA binasında tüm anlattıklarımı yaşayacağınız bir müze de açılacak..

Gidin. Eş-dost, çoluk-çocuk “Bu memleket kolay kazanılmadı turu” yapın. Bugün zaferin 96. yılı. Kutlu olsun.